W ramach eksperymentu badawczego w Wielkiej Brytanii rodzą się pierwsze dzieci trojga rodziców

Pierwsze na świecie dziecka z DNA trojga rodziców urodziło się w Meksyku w 2016 roku po tym, jak lekarze za dużą opłatą przeprowadzili zabieg z użyciem nasienia i komórki jajowej jordańskiej pary. Jednak obecne doniesienia prasowe The Guardian o rodzących się kolejnych dzieciach w Wielkiej Brytanii (mniej niż pięcioro) spotyka się z dużymi obawami, gdyż procedura ta nadal pozostaje na poziomie eksperymentów na człowieku.

Parlament Zjednoczonego Królestwa zatwierdził dwie metody zmiany DNA zarodka poprzez włączenie materiału genetycznego pochodzącego od innej kobiety. Obie metody służą do wytworzenia dziecka, które ma dwie genetyczne matki i jednego genetycznego ojca. Ta, nadal eksperymentalna procedura, została dozwolona tylko dla par, które mają duże prawdopodobieństwo przekazania niebezpiecznej choroby mitochondrialnej.

Po raz pierwszy brytyjski Urząd ds. Płodności i Embriologii Człowieka (HFEA) potwierdził, że takie dzieci się urodziły, ale pod pretekstem zachowania prawa do prywatności nie podał ich liczby. Poinformował także, że już 32 rodziny uzyskały skierowane na zabieg tego typu.

W jednej z metod (MST) z jądra komórki jajowej matki jest usuwany materiał genetyczny i przenoszony do komórki jajowej dawczyni, z której usunięto jądrowy materiał genetyczny. Dzieje się to przed zapłodnieniem plemnikiem ojca w ramach procedury zapłodnienia pozaustrojowego. Poczęte w ten sposób dziecko ma genetycznie dwie matki. Metoda MST wymaga zniszczenia zarodków, a w drugiej metodzie robi się to w ramach samej procedury. ,

W drugiej metodzie (PNT) komórki jajowe matki są najpierw zapładniane in vitro nasieniem ojca, a następnie jądrowy materiał genetyczny jest przenoszony do komórek jajowych dawczyni, z których wcześniej usunięto zawarty w nich jądrowy materiał genetyczny. Później zarodek zostaje wszczepiony do macicy matki.

Naukowcy z Instytutu Charlotte Lozier wyjaśniają: Technika transferu mitochondriów ma na celu zastąpienie nieprawidłowych mitochondriów w komórce jajowej matki prawidłowymi mitochondriami z komórki jajowej dawczyni.

Zapłodniona komórka jajowa (zarodek w najwcześniejszej fazie rozwoju), która przeszła wymianę mitochondrialną, będzie miała DNA jądrowe od matki i ojca, a także mitochondrialne DNA od dawczyni, stąd nazwa zarodek trojga rodziców.

Brytyjski Urząd ds. Płodności i Embriologii Człowieka (HFEA) stwierdza: To wciąż początki terapii dawstwem mitochondriów... Nadal prowadzimy obserwację rozwoju klinicznego i naukowego. Nie przeszkadza im to jednak zapewniać, że dziecko będzie zdrowe, a ta metoda jest całkowicie bezpieczna.

Rebecca Taylor, bioetyk i specjalistka laboratorium klinicznego biologii molekularnej oraz inne osoby zgłaszają poważne moralne obawy związane z tą nową, eksperymentalną technologią. – Nie tylko inżynieria genetyczna linii zarodkowych wpłynie na pokolenia, ale ta technika ma wiele wspólnego z klonowaniem, o którym wiemy, że powoduje poważne wady wrodzone u zwierząt – napisała Taylor w 2015 roku, kiedy brytyjscy naukowcy po raz pierwszy zaproponowali wytwarzanie dzieci trojga rodziców.

Wskazała na badania Paula Knoepflera, badacza komórek macierzystych z Uniwersytetu w Kalifornii, który również wyraził sceptycyzm co do pozytywnych wyników tej procedury.

– Badania na zwierzętach, czy to podejście jest bezpieczne, wykazują mieszane rezultaty, napisał Knoepfler. – Niektóre są zachęcające, zwłaszcza te, które mają ograniczony zakres, podczas gdy inne zawierają poważne ostrzeżenia.

Potrzebne są dalsze badania na zwierzętach, zwłaszcza na ssakach naczelnych, w celu ostatecznego ustalenia ryzyka. Jednak technologia jest wysoce eksperymentalna, nie wiadomo więc, czy wyprodukowane w ten sposób ludzkie dzieci będą zdrowe. W rzeczywistości wiąże się z tym duże ryzyko.

Należy także podkreślić, że chociaż metoda ta jest ukazywana jako pozytywna terapia w zaburzeniach mitochondrialnych u matki, która ma nadzieję urodzenia zdrowego dziecka, wiąże się jednak z zabijaniem już poczętych ludzkich zarodków, a dziecko w fazie embrionalnej staje się obiektem manipulacji genetycznych. Ponadto nie wiadomo, kto w rzeczywistości jest matką takiego dziecka – ta która urodziła, czy ta która podarowała swój materiał genetyczny i jakie są jej prawa.

Źródło: CNA/ Life Ne, ws, opracowanie własne – 10/11 maja 2023 r.