Zmarł Jean Vanier, założyciel wspólnoty l'Arche

„Kochać kogoś to znaczy objawić mu, że jest piękny, zdolny do cudownych czynów — powitać go w swoim wnętrzu oraz stopniowo pomagać mu wzrastać i zdobywać zaufanie do samego siebie” (Jean Vanier)

Jean Vanier, twórca wspólnot l’ Arche oraz Wiara i Światło, filozof, pisarz, przyjaciel osób niepełnosprawnych, autorytet moralno-religijny, jeden z najbardziej znanych współczesnych świadków Chrystusa, dziś w nocy odszedł do Pana. Miał 90 lat.

Żyjąc we wspólnocie z osobami upośledzonymi umysłowo od 52 lat, Vanier znany był jako głęboko zaangażowany obrońca osób najsłabszych w naszym społeczeństwie – ubogich, chorych, niepełnosprawnych, odrzuconych. Także tych, którzy przed urodzeniem mogą zostać skazani na śmierć. W centrum jego działalności były osoby z niepełnosprawnością intelektualną.

Vanier od kilku miesięcy - po usunięciu nowotworu tarczycy - przebywał w szpitalu w Paryżu. Zmarł 7 maja o godz. 2 nad ranem w otoczeniu przyjaciół ze wspólnot l’ Arche.

Jean Vanier z pochodzenia był Kanadyjczykiem. Urodził się w 1928 r. w Genewie, gdzie jego ojciec pracował jako członek kanadyjskiej delegacji wojskowej uczestniczącej w pracach Ligii Narodów. Miał czworo rodzeństwa.

Vanier we wczesnej młodości był oficerem marynarki wojennej. Po kilku latach służby wojskowej opuścił armię i przyłączył się do francuskiej wspólnoty religijnej Woda Żywa. Studiował filozofię i teologię. W 1962 r. na Katolickim Uniwersytecie Paryskim uzyskał stopień doktorski w zakresie filozofii. Rozpoczął pracę wykładowcy etyki w na Uniwersytecie w Toronto.

Po dwóch latach - w 1964 r. - kierowany wewnętrznym wezwaniem Vanier wycofał się z życia naukowego i kupił niewielki dom w Trosly-Breuil pod Paryżem, postanawiając odtąd dzielić życie z osobami niepełnosprawnymi. Tak założył pierwszą wspólnotę l’Arche, której nazwa nawiązuje do biblijnej arki Noego.
 
Życie wspólnotowe w Arce opiera się na zasadzie partnerstwa, rozumianego jako wymiana darów pomiędzy osobami zdrowymi a niepełnosprawnymi. Wspólnie prowadzi się dom, spożywa posiłki, pracuje i modli. Nie ma tam też typowego dla instytucji charytatywnych podziału na odrębne światy: opiekunów i podopiecznych. Wzajemnym relacjom towarzyszy zasada przyjaźni.
 
Jean Vanier łączył kierowanie l'Arche z aktywną działalnością rekolekcyjną i odczytową na całym świecie. Określał słabość jako dar oraz szansę, a nawet siłę, która zbliża ludzi do siebie oraz wyzwala w nas dobro. Nieustannie przypominał, że osoby z upośledzeniem mają do odegrania wielką rolę we współczesnym świecie i w Kościele. Jego zdaniem osoby te będąc ograniczone w rozwoju intelektualnym, rozwijają się szczególnie w sferze duchowej i emocjonalnej, krótko mówiąc: w sferze miłości. Cechuje je nieograniczone zaufanie, wierność w przyjaźni i bezinteresowność, jak również bardzo głębokie wyczucie sfery sacrum. Tymi właśnie wartościami - zdaniem Vaniera - upośledzeni mogą służyć otaczającemu światu, goniącemu za powierzchownym sukcesem.

W 1971 zainicjował wraz z Marie-Hélène Mathieu ruch Wiara i Światło, znany też w Polsce jako Wspólnoty Muminkowe. Wspólnoty skupiają osoby zdrowe oraz niepełnosprawnych i ich rodziny, nie mieszkają oni jednak pod wspólnym dachem, ale w jednej parafii, dzielnicy czy mieście. Tworzą środowisko, koncentrujące się wokół najsłabszych.

Ruchy l’Arche oraz Wiara i Światło, choć powstały na gruncie Kościoła katolickiego, dziś zrzeszają, np. w Rosji, Indiach czy na Bliskim Wschodzie, ludzi różnych wyznań i religii. Pokazują w ten sposób, że osoby z upośledzeniem umysłowym mogą odegrać istotną rolę w budowaniu jedności międzywyznaniowej i jedności między religiami. W Polsce działają cztery wspólnoty l’Arche: w Śledziejowicach k. Krakowa, w Poznaniu, we Wrocławiu i w Warszawie.

W 1975 zrezygnował z funkcji koordynatora międzynarodowego l'Arche, od 1980 nie pełnił już we wspólnocie żadnych stanowisk, a w 1981 r. oficjalnie powierza innym kontynuację swego dzieła. Zamieszkuje w pierwszym domu wspólnoty l'Arche w Trosly-Breuil, niewielkiej miejscowości pod Compiegne w północnej Francji.
 
Vanier, odbierając w 1997 r. nagrodę z rąk Jana Pawła II, powiedział: "Nawet w Kościele, pomimo słów Jezusa i św. Pawła, a także pomimo twych własnych nauk, Ojcze Święty, osoby z upośledzeniem nie są poważane ani dostrzegane jako ważna część Ciała Chrystusowego. Zbyt często uważa się je za niewarte uwagi, traktowane jedynie jako obiekty miłosiernej dobroczynności. Wiele osób zajmujących się nimi nie dostrzega, jakim błogosławieństwem i zaszczytem jest dzielenie z upośledzonymi swego życia".
 
W 2015 r. Jean Vanier odebrał prestiżową Nagrodę Templetona. Podczas uroczystości podkreślił, że ta wspaniała nagroda jest wyrazem uznania piękna i wartości osób niepełnosprawnych umysłowo, z którymi od pięćdziesięciu lat żyje we wspólnocie. Wyraził przekonanie, że to one są laureatami tej nagrody, aby znacznie więcej osób naznaczonych upośledzeniem umysłowym mogło wzrastać w wolności wewnętrznej, odkryć swoją wartość jako ludzie oraz Boże dzieci. "One ze swej strony mogą pomóc wielu tak zwanym «normalnym» ludziom, uwięzionym przez nasze kultury zorientowane na zdobycie władzy, zwycięstwo oraz sukces indywidualny, w odkryciu, co to znaczy być człowiekiem" - stwierdził.
 
W polskim tłumaczeniu ukazało się kilkanaście książek Jeana Vaniera, m.in.: "Wspólnota. Wybór pism" (1985), "Mężczyzną i niewiastą stworzył ich" (1987), "Zranione ciało" (1993), "Jezus, dar miłości" (1994), "Serce Arki. Duchowość na każdy dzień" (1996), "Każda osoba jest historią świętą" (1999), "Odkryć nasze człowieczeństwo" (2001), "Odnaleźć pokój" (2004), "Jak pokonać depresję?" (2007), "Tajemnica Jezusa. Czytanie Ewangelii wg św. Jana" (2008), "Wielkie pytania życia" (2016).

Dokładna data pogrzebu nie została jeszcze podana.

[Na podstawie serwisu informacyjnego eKAI  - 07.05.2019 r.; także: http://www.wiaraiswiatlo.pl ]

Zdjęcie:Wikipedia (Kotukaran) – FP/ CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=38953853