50 lat „Humanae vitae”: Paweł VI szedł pod prąd, ale ufał małżonkom

25 lipca 2018 r. mija 50 lat od ogłoszenia encykliki papieża Pawła VI "Humanae vitae". Podejmuje ona tematykę zasad moralnych w dziedzinie przekazywania życia ludzkiego, ludzkiej rozrodczości, planowania rodziny i tzw. kontroli płodności. Dokument stwierdza zdecydowanie, że "każdy akt małżeński musi być otwarty na przekazywanie życia", odrzuca stosowanie antykoncepcji, choć dopuszcza regulację poczęć za pomocą metod rozpoznawania płodności.

"Humanae vitae" do dzisiaj jest postrzegana jako jeden z najtrudniejszych dokumentów pontyfikatu Pawła VI. Papież pracował nad nią pięć lat. Ogłoszenie encykliki zbiegło się w czasie ze studenckimi rewoltami roku 1968 i początkiem tzw. rewolucji seksualnej – dlatego była tak mocno kontestowana. Jednak Paweł VI świadomie szedł pod prąd.

Podczas pierwszej audiencji generalnej po ogłoszeniu "Humanae vitae" papież opowiedział o genezie tego dokumentu. Przyznał,  że okupił ją wielkim cierpieniem i długimi zmaganiami duchowymi. Miał jednak świadomość, że jako następca św. Piotra musi zająć jasne i jednoznaczne stanowisko w sprawie metod planowania rodziny.

W trakcie redagowania dokumentu Paweł VI prowadził liczne konsultacje, tak z osobami duchownymi, jak i ze świeckimi. Na ostateczny kształt encykliki duży wpływ miał kard. Karol Wojtyła.

„Humanae vite” jest - jak podkreślił sam Paweł VI - nie prawem negatywnym, opartym na zakazie, lecz pozytywną prezentacją moralności życia małżeńskiego. Papież zachęcał małżonków do odpowiedzialnego rodzicielstwa i otwarcia na życie. Wyjaśniał zarazem, dlaczego nie można się uciekać do antykoncepcji, a tym bardziej do aborcji.

Po 50 latach „Humanae vitae” jest na nowo odkrywana, przede wszystkim przez samych małżonków. Na to też liczył Paweł VI: „Mamy też w końcu nadzieję, że chrześcijańscy małżonkowie zrozumieją, iż nasze słowo, bez względu na to jak surowe i trudne mogłoby się wydawać, ma być interpretacją prawdziwości ich miłości, która jest powołana do przemiany samej siebie na wzór miłości Chrystusa do swej mistycznej Oblubienicy, Kościoła”.

W roku jubileuszowym zorganizowane zostały spotkania i sesje poświęcone „Humanae vitae”. Spotkania takie odbyły się m.in. w Warszawie, Krakowie i Poznaniu. Podczas czerwcowej konferencji, która odbyła się w Sekretariacie Konferencji Episkopatu Polski w Warszawie biskup senior Diecezji Warszawsko-Praskiej abp Henryk Hoser zaznaczył, że papież Paweł VI okazał się prorokiem, ponieważ potrafił przewidzieć niebezpieczeństwa związane ze stosowaniem antykoncepcji. Jak podkreślił abp Hoser, w encyklice papież przekonywał, że stosowanie antykoncepcji otwiera "szeroką i łatwą drogę zarówno niewierności małżeńskiej jak i ogólnemu upadkowi obyczajów".

Zdaniem abp. Hosera zaproponowana przez Pawła VI wizja człowieka jest integralna - głosi, że problem przekazywania życia człowieka musi uwzględniać nie tylko porządek naturalny i doczesny, ale też wieczny.

[Na podstawie serwisów informacyjnych: Vatican News/ PL, KEP, eKAI, Deon i in. – 25.07.2018 r.]

Zdjęcie: Wikipedia (BastienM - cropped version of File:Paul_VI_-_Official_portrait.jpg) - CC0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=27567385